Historia incognita. O pożytkach z (auto)rekonceptualizacji powojennych dziejów Ukraińców w Polsce

Jarosław Syrnyk

Niezależnie od względnie dużej (a w każdym razie zasługującej na odrębny artykuł) ilości opracowań dotyczących losów Ukraińców w Polsce po II wojnie światowej, stanowią one w jakimś sensie nadal – co postaram się wykazać w dalszej części tekstu – „niezbadany ląd”, albo trawestując Leslie P. Hartleya – „inny kraj”. Wynika to z samego przebiegu wydarzeń w przeszłości, w pierwszej zaś kolejności z tego, jak potoczyły się losy około 700 tysięcy ludzi, których w 1944 r. można było uznać za przedstawicieli społeczności ukraińskiej pozostających w granicach „nowej Polski” i kolejnych tysięcy ich potomków. Każda z tych osób stanowiła lub stanowi przecież niepowtarzalny, warty odrobiny empatycznej refleksji kosmos. Ale w niemniejszym stopniu przestrzeń dla dalszych badań otwierają kwestie zdawałoby się odległe od powojennych dziejów ludności ukraińskiej w Polsce. Należałoby do nich zaliczyć przecież także zagadnienia związane z ogólnym kształtem, jaki przybrała narodowa idea w powojennym państwie polskim, czy tego jak potoczyły się losy podzielonego „żelazną kurtyną” kontynentu. Znalazłby się tu również problem w jaki sposób nowoczesność przekształciła się w ponowoczesność, a więc i to, jak szybko i jak mocno skurczył się m.in. pod wpływem rewolucji informatycznej nasz glob.

Katedra Aksjologicznych Podstaw Edukacji WNS UWM w Olsztynie, Papieski Instytut Studiów Kościelnych (Rzym, Włochy), Międzynarodowe Centrum Dialogu Międzykulturowego i Międzyreligijnego UKSW, mają zaszczyt zaprosić do udziału w III edycji cyklu konferencji naukowych poświęconych roli Kościoła katolickiego w procesie dialogu i pojednania polsko-ukraińskiego, która odbędzie się w dniach 23-24 października w Rzymie. W tym roku obradować będziemy nad znaczeniem Świętego Jana Pawła II w procesie dialogu i pojednania obu narodów.

Celem tegorocznej edycji naszej konferencji, jest przybliżenie roli papieża Jana Pawła II w procesie dialogu i pojednania polsko-ukraińskiego. Jego nauczanie i działalności w pojednaniu polsko-ukraińskim należy określić jako fakt podstawowy. Papież inspirował i promował niestrudzenie dialog między obu narodami. Bez osoby papieża dialog ten byłby zapewne niemożliwy. Przede wszystkim dlatego, że podstawą tego dialogu było nauczanie papieskie dotyczące doświadczenia wiary jako spotkania człowieka z Bogiem i z drugim człowiekiem. Papież zaproponował obu narodom teologię dialogu jako wyraz dialogu między Ewangelią i współczesnym społeczeństwem europejskim potrzebującym nowej ewangelizacji. Nauczanie papieskie sprawiło, że dialog polsko-ukraiński był „wkomponowany” w szerszy kontekst spraw trudnych dotyczących nie tylko tych dwóch narodów. Papież bowiem proponował „wszystkim” ewangeliczną drogę pojednania i przebaczenia.

Z wyrazami szacunku

w imieniu Komitetu Naukowego i Organizacyjnego Konferencji

dr hab. Marek Melnyk, prof. UWM

Przewodniczący Ukraińskiego Towarzystwa Historycznego w Polsce, prof. dr hab. Roman Drozd, został uhonorowany przez Chersoński Uniwersytet Państwowy tytułem Profesora Honorowego.

Uroczystość nadania wyróżnienia odbyła się 20 maja 2019 r. w siedzibie Cherońskiego Uniwersytetu Państwowego na gali z okazji Święta Nauki i Dni Europy.

Rada Naukowa Uniwersytetu w swoim uzasadnieniu zwróciła uwagę na ogromny wkład prof. R. Drozda w rozwój współpracy między Uniwersytetem w Chersoniu a Akademią Pomorską w Słupsku m.in. w  zakresie wymiany studenckiej i pracowników, działalności naukowej i artystycznej, zapoczątkowanie i wprowadzenie w życie programu wspólnego kształcenia studentów, odbywania staży, umocnienie prestiżu Uniwersytetu  w Ukrainie i Polsce.

Podczas tej uroczystości Ogólnoukraińskie Zjednoczenie „Kraina” za badania nad historią Ukrainy i Ukraińców nagrodziło prof. Romana Drozda medalem „Za Zbereżennia Istorji”.

Mamy przyjemność poinformować, że nasz Kolega, dr Grzegorz Kuprianowicz został laureatem nagrody im. Iwana Ohijenki. Nagrodę tę wręcza się w Ukrainie od 1995 r., m.in. za osiągnięcia w pracy naukowej. Kapitułę nagrody powołały Ogólnoukraińskie Towarzystwo Iwana Ohijenki, Państwowa Obwodowa Administracja Żytomierszczyzny, Narodowy Związek Pisarzy Ukrainy, Fundusz na Rzecz Rozwoju Sztuk, Ogólnoukraińskie Towarzystwo "Proswita" im. Tarasa Szewczenki. Dr Kuprianowicz został pierwszym laureatem tej nagrody, pochodzącym spoza Ukrainy.